Minister Bos heeft gisteren in een brief aan zijn Amerikaanse collega Geithner de steun van het kabinet (daar ga ik maar even vanuit) aan de plannen van Obama gegeven (zie hier de brief). President Obama heeft globaal twee hervormingen in petto. In de eerste plaats wil hij banken (ook banken zonder staatssteun) een heffing gaan opleggen (over periode van 10 jaar). in de tweede plaats, en dit is interessanter, wil Obama de banken kleiner maken (voorkomen van het fenomeen ‘too big to fail’).
Obama wil (1) een scheiding tussen commercial banking en zakenbankieren aanbrengen (dit is feitelijk de oude Glass Steagall Act uit 1933 herstellen, die in 1999 door Clinton is afgeschaft) en (2) grote commerciale banken dwingen hun ‘handel voor eigen rekening’ te stoppen. Met name deze laatste maatregel zal veel verzet en vraagtekens uit zowel de bancaire hoek als de wetenschappelijke hoek gaan oproepen.
Eerst nog even terug naar de brief van Bos. Ik had zelf graag een wat meer concrete brief gezien. Nu schrijft Bos dat “I fully agree with the message the President of the United States pointed out last Thursday that we need to take further steps”. Het is een wat algemene steunbetuiging, maar goed, het gaat veel verder dan Duitsland en Frankrijk en als wij eerdere opmerkingen van Bos over de gewenste omvang van banken erbij betrekken, dan is dit een belangrijke opmaat voor een bankenhervorming (blijft de vraag waarom Fortis en ABN AMRO dan zonodig moeten fuseren, maar dat is een gepasseerd station).
Wat gaat dit betekenen voor Nederlandse banken?
Naar mijn mening is de echt ongebreidelde groei van de handel voor eigen rekening (zie de enorme handelsvloeren van de banken) een belangrijke oorzaak voor de huidige crisis. Het heeft mij altijd verbaasd dat banken met twee petten op konden werken. De traders in de dealingroom hadden maar twee doelen, (1) zoveel mogelijk geld verdienen voor de bank en (2) zoveel mogelijk geld verdienen voor jezelf (zie de uitspraken van ex-hoofd Personeelszaken Meer-Mohr van ABN AMRO voor Commissie de Wit). Het is dan toch echt niet mogelijk om ook voor de klant, aan wie je het product moet verkopen, het meest optimale resultaat te behalen (en de banken zijn dit door de ‘zorgplicht’ wel verplicht).
Uit eigen ervaring weet ik dat de retailbank, en dat is de organisatie die het contact heeft met de ‘eindklant’, onder druk kwam te staan om de producten (met bijbehorende prijsvorming, want het gaat ook of misschien met name om de juiste prijs gegeven het risico) coûte que coûte te verkopen. Er is geen machtsevenwicht tussen de retailbank en zakenbank (Meer Mohr sprak illustratief over grand slam tennis (=zakenbankieren) en tafeltennis (=retailbanking).
Splitsing van activiteiten is dan een goede zaak. Meerdere partijen hebben voor de Commissie de Wit gepleit voor gespecialiseerde banken (hoeven helemaal geen ‘kleine banken’ te zijn zoals Ruding met veel ‘dedain’ zei). CEO Blom van Triodos gaf gisteren aan dat hij voor het zakenbankieren contact heeft met andere banken, dus zo kan het ook. Daarmee wordt ook bewerkstelligd dat dit soort risicovolle activiteiten niet meer worden gefinancierd met spaargeld van derden.
Daarmee is de discussie echter nog niet beeindigd.
Hommen (CEO van ING) had gisteren voor de commissie namelijk wel een punt. Banken die grote bedrijven bedienen moeten om transacties voor hun klanten te kunnen doen soms tijdelijk als tegenpartij optreden. Daarnaast kan een bank alleen kennis opdoen over de prijsvorming door zelf actief te zijn in de kapitaalmarkt (een wijze les van mijn oude baas in de dealingroom van AMRO bank, de heer Rijnja). Alles draait dan ook om de schaal en intentie van de handel voor eigen rekening en zeker ook om de beloningsstructuur. Dit is niet zomaar in strikte regelgeving te vatten. Zowel de RvC als de toezichthouder moeten deze activiteiten keer op keer beoordelen met kennis en ervaring.
Wat wel nodig zal zijn dat alleen het eigen vermogen van de bank ingezet mag worden en dat de kosten van het kapitaalsbeslag worden doorbelast aan de handelaren in de dealingroom.
Dit gaat een zeer interessante discussie worden!
Lees ook:Hoogervorst pleit opnieuw voor kleinere banken en splitsing activiteiten
Lees ook:CPB: kleinere banken kunnen zorgen voor stabiliteit
Lees ook:Medewerkers Barnier mogen niet naar de film (column BNR 13 januari)
Lees ook:Floris Deckers (Van Lanschot) en Jan Hommen (ING) moeten even met elkaar praten
Lees ook:Wie het laatst lacht….
Het moet zijn: too big to fail.