Commissie de Wit (verslag dag 4):Bruggink, Ter Haar, Staal

Vrijdag ging ik er echt eens lekker voor zitten, want CFO Bert Bruggink van RABO werd gehoord. Bruggink gebruikt graag grote woorden en is niet bang om ‘collega-bankiers’ flink te kijk te zetten (zie hier). Die collega-bankiers zijn vervolgens verbolgen, maar dat deert Bruggink niet. En dat kan ik ook wel weer begrijpen. RABO heeft in 2008 geen problemen gekend en ook deze crisis lijkt volledig aan de bank voorbij te gaan. Zoals Bruggink tijdens het verhoor zei: “RABO zit goed in de slappe was”.

Ik ben vrijdag niet teleurgesteld. Bruggink ging niets uit de weg en dit keer moet ik hem 100% gelijk geven. Hij liet op duidelijke wijze zien dat de relatie tussen DNB en de banken verstoord is. RABO heeft DNB vele malen gewaarschuwd voor Fortis. RABO zag een enorme toename van spaargeld vanuit Fortis. Heemskerk, de CEO van RABO heeft nog persoonlijk met Wellink gebeld om dit zeggen dat hij zich grote zorgen maakte. Het was allemaal aan dovemansoren gericht. DNB, maar ook het MvF, zoals we later konden vernemen van Ter Haar, waren in hun eigen technocratische wereldje bezig de wereld te redden: het heeft ons zeer veel belastinggeld gekost.

DNB zei tegen RABO dat de belgische collega’s aan zet waren (de bancaire wereld wankelde toen….) en dat DNB in “de tweede koets” zat (woorden van Bruggink). Sterker nog, volgens het FD van 11 november stelt DNB, en houd u even vast, dit zijn uw toezichthouders, dat “we hebben de Rabobank niet nodig om op de hoogte te zijn van de situatie rondom Fortis”. Hoe durft DNB! Was DNB eigenlijk wel tevreden met de gang van zaken, want een failliet van Fortis en evt. splitsing zou het toezicht weer terug brengen in Nederland en de machtpositie van DNB weer verhogen? Een cynische gedachtegang, maar ik heb net als Bruggink weinig op met de bestuurders van DNB.

Tsja, toen bleek dat Fortis reddeloos verloren was, mocht RABO proforma nog even in de boeken kijken. Terecht paste RABO voor de eer (‘er was niets interessants voor ons’). En vervolgens mocht RABO ‘out of the blue” vernemen dat Bos (met instemming van DNB) de garantie van de DGS verhoogd had naar 100.000. Brugging stond toen voor de douanecontrole in NY en was verbijsterd. Waren er dan problemen, vroeg hij? Nee, die waren er niet, maar RABO mag de garantie betalen en is niet eens geconsulteerd (Bruggink praat onder ede). Het is schandelijk en nog schandelijker is dat Wellink en Bos ermee weg kwamen.

DNB en MvF voelde zich later natuurlijk niet te goed om RABO wel te vragen mee te doen met de regeling om banken van vreemd vermogen te voorzien om de kredietverlening weer aan te zwengelen. RABO deed uiteindelijk mee , maar weigerde Leaseplanbank en NIBC van vreemd vermogen te voorzien.

Brugging had voor ons nog een hele goede uitsmijter in petto. De toezichthouders en politici hebben verzuimd in 2008 een bank failliet te laten gaan. Volgens Bruggink had dat een realistisch risicogedrag bij spaarders weer teruggebracht en “banken” als Leaseplanbank en NIBC geen onterecht concurrentievoordeel (over de rug van RABO) gegeven (zie mijn blog hierover).

De tweede spreker was de absolute topambtenaar Ter Haar, de rechterhand van Bos. Wilt u graag weten hoe weinig inlevingsvermogen uw ambtenaren hebben met ‘het veld’, kijk dan de opname terug van deze topamtenaar (lees nog even terug hoe de vertwijfelde topbestuurder van Fortis, Kloosterman, vergeefs Ter Haar aan de telefoon trachtte te krijgen). Het verhoor was zonder peppilletje niet vol te houden. Overigens werkt de goede man niet meer op Financien, maar doet hij wat bij het ministerie van VROM (veel succes daar, wens ik de ambtenaren toe).

Ter Haar beschreef Fortis als een ‘lekkende band”. Hij schetste hoe snel een bank door liquiditeitsproblemen ten onder kan gaan. Bruggink had dat ook al gesignaleerd. Binnen twee dagen kan het doek vallen. Bruggink had eerder gezegd dat de toezichthouder en het ministerie veel te langzaam hadden gereageerd (als je Ter haar ziet en hoort, dan weet je direct dat dit zo is). Ernstig!

Ter Haar wilde hoe dan ook de Nederlandse activiteiten uit Fortis halen (waarom eigenlijk? hierop werd niet doorgevraagd). Er is even nagedacht over de “nucleaire optie”, dat is de activiteiten onder curatele stellen, maar het ministerie was bang voor jarenlange rechtszaken.

Ter Haar ging in op de rol van ING. Deze bank heeft ook een boekenonderzoek gedaan en heeft een bod uitgebracht. ING kreeg toestemming van Europese Commissie en er waren geen voorwaarden aan verbonden, opmerkelijk!

Tot slot: Ter Haar had geen flauw idee hoeveel de overname van ABN AMRO uiteindelijke echt zou gaan kosten. 16,8 miljard leek hem veel, maar er was geen echte keuze. Lazard, de ingehuurde investment bank, kwam met ramingen tussen de 4 miljard en 20 miljard. Ter haar was ook verbaast dat ASR ook door Nederland gekocht moest worden. Blijkbaar was met de Belgen iets anders afgesproken. Al met al is het een duur geintje geworden: de teller staat nu op 30 miljard: bedankt mensen.

En toen kwam de NVB-voorman Boele Staal. Ik heb de live-stream direct uitgezet toen ik de volgende uitspraak hoorde: de NVB-voorman wist niet dat Leaseplanbank een bank was, zelfs niet toen de commissie de Wit stelde dat om lid te worden van de NVB bij de ballotage toch minimaal een bankvergunning nodig is. Ik heb het helemaal gehad met de heer Staal.

 

 

 

Lees ook:Een opmerkelijke ‘slip of the tongue’ van RABO CFO Bruggink?
Lees ook:‘graaispaarders’ opgelet
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 9): Stoelinga, Dijkhuizen,Beckers
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 16): Brouwer, Hommen, Ter haar
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 15): Gerritse, Schilder