Jan Kees de Jager kan al maanden niet stil zitten tijdens de Ministerraad op vrijdag in de Trêveszaal. De verschrikkelijke scherprechters uit de VS delen dan altijd de rapporten uit. En ‘vrijdag de dertiende’ januari heeft Jan Kees het grootste deel van de tijd op de WC doorgebracht. En terecht, Standard & Poor’s geselde de Europese landen. Van 16 landen werd een ster van het uniform getrokken. Hij kreeg natuurlijk eerst het positieve nieuws van zijn ambtenaren. Nederland is één van de drie landen binnen de Eurozone die ‘over’ is en zich ‘triple A’ mogen noemen, samen met Duitsland en Luxemburg (zie hier mooi staatje).
Ik vermoed dat hij Rutte die avond nog niet het slechte nieuws heeft verteld. Nederland is namelijk slechts ‘voorwaardelijk’ over. S&P heeft ons op de ‘negative outlook’ lijst gezet. Dat betekent dat er een kans is van één op drie dat de rating van Nederland binnen 2 jaar daadwerkelijk verlaagd wordt.
Nu heb ik mij op GeenStijl vaak kritisch uitgelaten over de ratingbedrijven (hier en hier). Een terecht. Ik verbaas mij er bijvoorbeeld over waarom de UK nog altijd AAA is met een ‘stable outlook’ , terwijl het land door Kees de Kort op BNR omschreven wordt als een derde wereldland. Ook weer lichtelijk overdreven, maar de teller van de staatsschuld van Engeland staat boven de 1 trillion pond, het land zit in een recessie en de Bank of England weet waar de geldpers staat. Tot nu trokken S&P en Moody’s bijna altijd gezamenlijk op, maar het lijkt erop dat S&P nu de kastanjes uit het vuur haalt met downgrades van de VS en Frankrijk. En omdat Moody’s de VS en Frankrijk nog altijd de hoogste ratings geeft, hoeven grote beleggers hun staatsschuld niet verplicht te verkopen. En de politieke druk blijft op de ketel. Ben ik erg achterdochtig als ik dat geen toeval vind?
Hoe irritant we de ratingbedrijven ook vinden, ze hebben invloed op marktpartijen en moeten om die reden serieus genomen worden. Dat Nederland een negatieve outlook heeft gekregen is vervelend en ernstig. Nederland heeft tot nu toe een fantastisch trackrecord. Voor een land dat zo afhankelijk is van export is kredietwaardigheid cruciaal. Prettige bijkomstigheid is dat minister de Jager nog nooit zo goedkoop heeft kunnen lenen en dat heeft een positieve vloed op de bezuinigingen.
Het is wel de moeite waard even het rapport van S&P erbij te halen. Geen woord over de private schuldenberg van Nederland, S&P maakt zich alleen zorgen of Nederland de vereiste bezuiningen kan ophoesten.
Dat plaatst de discussie over de hypotheekschuld toch in zachter daglicht. Geen misverstand, die hypotheekschuld is groot, eind oktober 2011 639 miljard. En zeker, er zullen huishoudens zijn, die moeite hebben de hypotheeklast te dragen (plus deze alarmerende conclusie ING).
S&P kijkt echter naar Nederland op macro-niveau. Dat doet ook het Centraal Bureau Statistiek (CBS), dat vorige week haar jaarlijkse particuliere vermogensoverzicht publiceerde. Conclusie op voorpagina Financiële Dagblad: “daling huizenprijzen slaat gat in prive-vermogens”. Dat klinkt als rampspoed. Opmerkelijk is echter dat het CBS in haar overzicht het pensioenvermogen van Nederland, groot 900 miljard, niet meeneemt. Vreemd, want iedereen weet dat hoewel er eind oktober 358 miljard op spaarrekeningen staat, Nederlanders vooral gedwongen sparen via pensioen, banksparen en levensverzekeringen. Het CBS neemt dan wel weer de waarde van ons huizenbezit mee. En dat vind ik, net als DNB, gevaarlijk. Huizen zijn lastig te waarderen en soms niet te verkopen.
Maar áls je het doet (zoals minister-president Rutte ook doet), dan kunnen de prijzen nog flink omlaag voordat het macro-economisch pijn gaat doen. Ons huizenbezit is nog altijd 1.300 miljard waard tegenover een hypotheekschuld van 639 miljard.
Ik denk dat Nederland toch overgaat in 2012.
Lees ook:Kom op mensen: Nederland doet het Europees goed!
Lees ook:De rente op de staatsschuld is helemaal niet hoog (column BNR van 17 februari 2014)
Lees ook:Hou op met roepen dat Nederland een schuldenland is!
Lees ook:Spaarrente ‘hoog’ in Nederland
Lees ook:Onze staatsschuld is juist laag (column BNR 21 oktober 2013)