Categorie: "jaar 2012"

Ik had al niet z’n hoge pet op van de financiële expertise van interviewers op de Nederlandse televisie, maar deze week bereikten we weer nieuwe dieptepunten. Afgelopen zondag was Van Rompuy te gast bij Buitenhof. Niet de eerste de beste, Van Rompuy is de eerste vaste voorzitter van de lidstaten, zeg maar de Europese President, spin in het web in de eurocrisis, aanwezig bij alle ’toppen der toppen’. Je zou denken dat de interviewer, Pieter Jan Hagens, het boek van het Financieele Dagblad journalist Martin Visser, de Eurocrisis,  heeft gelezen over het politieke gestuntel in Europa, maar nee hoor, Van Rompuy krijgt alle ruimte om gemeenplaatsen te plaatsen en soms misleidend bezig te zijn (bijv. in zijn opmerkingen over de mate van bezuinigen in Belgie en Nederland). Telegraaf journalist Paul Jansen omschreef Hagens als een snurkende interviewer. Eigenlijk bizar, want deze Hagens is vooral bekend van het programma ‘wie is de mol’ en zou alles moeten weten van diepgravend onderzoek.

Van Rompuy werd ook gevraagd naar het onderzoek van Lombard Street Research naar evt. voordelen van een terugkeer naar de gulden. Van Rompuy stelde vraagtekens bij de objectiviteit van het onderzoek; hij zei ‘quod erat demonstrandum‘, hetgeen bewezen moest worden. Ik ben dat met Van Rompuy eens en had dat al aangekondigd in mijn column van 21/11/2011.

Eerst een compliment. Het uitgebreide rapport is ook voor ‘eurofielen’ een mooie samenvatting van de eurocrisis. Maar het rapport mag afgerekend worden op de paragraaf dat Nederland eenzijdig de eurozone verlaat, want dat is de claim van de PVV. Het rapport is dan plotseling veel minder concreet en bovendien onvolledig. Lombard Street schijnt niet te weten dat Nederland al sinds 1983 haar gulden onlosmakelijk heeft verbonden met de Duitse Mark. Logisch, als 25% van je export naar Duitsland gaat en Nederland de facto de 17e deelstaat van Duitsland is. Denkt Lombard nu echt, dat na een solo-exit Nederland niet alsnog haar monetaire beleid op Duitsland afstemt?

En Nederland wordt vergeleken met Zwitserland en Zweden. Ik wist het. “There are lies, damned lies and statistics”. Lombard lijkt te zijn vergeten, dat Zweden begin jaren ’90 door een zeer diepe crisis  (incl. een echte bankencrisis) is gegaan. Een van de redenen? Duitsland besloot de rente te verhogen en Zweden moest mee. En Zwitserland doet er alles aan om haar munt aan de euro te spiegelen, teneinde haar belangrijke exportindustrie te redden. Het is dan ook ronduit laf dat Lombard Street voorstelt dat de ‘Nieuwe Gulden’ de euro gaat schaduwen: zo kan ik het ook.

Overigens bewijst het Financieele Dagblad op overtuigende wijze dat Nederland het in de onderzochte periode gewoon beter doet dan Zwitserland en Zweden. Het FD heeft simpel even gekeken in de tabellen van Eurostat! En geen woord over Engeland dat met het pond aantoonbaar veel slechter doet dan Nederland.

Het rapport schiet zijn doel voorbij. Het is een onmogelijke opgave de kosten en baten van de euro over de afgelopen 10 jaar te kwantificeren. Nu lijkt het erop dat de PVV niet wil dat Nederland opdraait voor de miljardenafboeking van de Griekse schuld. Cultureel journalist Karhof van Nieuwsuur denkt overigens wél dat Engeland en Zweden moeten meebetalen aan het Noodfonds; kijk hier (25:30) hoe PVV’er van Dijck Karhof na zijn blunder afserveert.

Het debat zou moeten gaan om de onderliggende reden om de euro te introduceren. Het was een politieke beslissing ingegeven door de wens Europa verder te integreren en de macht van Duitsland te kanaliseren. Het wordt tijd voor een indringend debat wat Nederland eigenlijk wil met Europa. Maar dan wel graag onder leiding van financieel onderlegde journalisten.

Op dinsdag 21 februari was journalist/antropoloog Joris Luyendijk te gast bij Matthijs – alleen Jip & Janneke taal – van Nieuwkerk. Luyendijk schrijft een veel gelezen blog over de Londense City op de site van The Guardian. Joris nodigt bankiers uit te vertellen wat zij nou eigenlijk de hele dag doen in The City. Niet de plakpak-employees van de Friesland bank, kantoor Sneek, maar de echte Londense Investment Bankers. Joris kent ze nu erg goed: “deze mensen zijn zó belangrijk en zó interessant” (op 18.17); en “ze gaan over ons pensioen!”. En, nee toch! ” ze kunnen zomaar binnen 5 minuten ontslagen worden” Mwahh, logisch dat er miljoenen bonussen betaald worden en volkomen vanzelfsprekend dat ze geen cent teruggeven.
Sorry Joris, maar dit gaat een beetje op het dwepen door een verlate puber lijken.

Luyendijk heeft een collega op Wall Street, Gabriel Sherman, ‘what’s in a name‘, die nogal kritiekloos de CEO’s van de grootste banken citeert in een artikel in New York Magazine ”The end of Wall Street as they knew it“. Samenvatting:  het is de schuld van de Dodd-Frank wet die ‘too big to fail‘ banken wil splitsen en en-passant ook even de veel te hoge provisies op debitcards schrapte. De bankiers spuwen vooral hun gal op de Volcker-rule die handel voor eigen rekening verbiedt. Bankieren wordt zo weer ‘low margin‘ en saai.

In een bijtend commentaar  (“Why Wall Street should stop whining“) veegt Rolling Stone-auteur Matt Taibbi de vloer aan met Sherman.. Niet de Dodd-Frank wet is de reden, maar het feit dat de Amerikaanse Investment Bankers  hun ‘producten’ door de Europese crisis niet meer aan Europa konden verkopen, waardoor de bankwinsten – en de bonussen – terugliepen. Bij Morgan Stanley zijn decash bonussen nu gemaximeerd op $125.000. Mind you, alleen het contante deel, niet het salaris en de aandelen. Lees mee met deze gedesillusieerde bankier.

Overigens zijn het alleen lagere bonussen vanuit Amerikaanse perspectief. Blankfein van Goldman Sachs krijgt nog altijd een bonus van  7 miljoen dollar (was 12,6 dollar) , terwijl de inkomsten circa 65 procent lager waren. Blankfein kan hetmaar niet begrijpen. Dit is geen uitzondering, er zijn meer bankiers die aan dit ‘why me?’ syndroom lijden.
Ook hedgefund-tycoon Paulson, veroordeeld door de SEC voor illegaletransacties, is de onschuld zelve. Maar het mooiste argument vóór de hoge bonussen wil ik u niet onthouden: New York City zal er anders als Philadelphia uit gaan zien.

De Volcker-rule is nog niet eens geïmplementeerd, maar de banken hebben het lobby-orgel vol aangezet. Wat een simpele wet had kunnen zijn (‘publieksbanken mogen niet handelen voor eigen rekening’) is een wet van 530 pagina’s met uitzonderingen geworden; dat is niet ‘too big to fail’, maar ‘too big to read‘. Laat het een les zijn voor de Nederlandse politiek.

De Investment Banker wil blijkbaar eerherstel, Zo zagen we vrijdag Rijkman Groenink bij de ‘College Tour’ erg zijn best doen om het falen van ABN AMRO toch niet bij hem en zijn beroepsgroep te leggen.

Een interessant bijproduct van het teruglopen van de bonussen is dat de rocket-scientists, de quants waar Luyendijk zo lyrisch over kan praten, nu niet meer kiezen voor Wall Street, maar voor Silicon Valley. En dat is niet voor een handvol pepernoten. Kijk eens wat Facebook betaalt aan haar topmensen: 83 miljoen dollar in 2011. Topvrouw Sheryl Sandberg is goed voor 31 miljoen dollar. De banken worden aangepakt, maar publiekslieveling Facebook komt er mee weg om8 procent van de winst aan de top te betalen. Apple, met meer geld in kas dan de meeste banken, betaalt haar topman 378 miljoen dollar. En programmeurs worden weggekocht alsof het voetballers zijn.

Ik blijf het maar vreemd vinden. Wat we niet kunnen verdragen van de banken, vinden we normaal bij Apple, Google en Facebook, terwijl het niet geheel onwaarschijnlijk is dat deze bedrijven straks een grotere nutsfunctie hebben dan de banken. Tijd voor Luyendijk om naar Silicon Valley te verhuizen?

Het NOS Journaal zond de persconferentie van het Centraal Bureau voor de Statistiek live uit. Het was ‘breaking news’: Nederland zit wéér in een recessie. En de persman van CBS bleef netjes wachten tot het Journaal de cijfers toegeschoven kreeg, daarna begon zijn  ’finest hour’. Vroeger waren alleen doelgroepzenders als BNR en RTL Z aanwezig, maar nu kan heel Nederland meehuiveren.

Ik ga het niet bagatelliseren. Er begint een koude economische wind op te steken. In  het 4e kwartaal is de Nederlandse economie met 0,7% gekrompen, net zoveel als in Italië. Overigens is de groei in 2011 nog altijd 1,2%, maar de trend is duidelijk, de groei is er uit. En we blijven gedurende heel 2011 achter bij het Europese gemiddelde. Er zijn sinds de jaren ’50 slechts vier recessies geweest, waarvan wel twee in laatste vijf jaar.  Dus rampspoed: het Rampjaar 1672 kan uit de boeken, dat wordt nu 2012.

Alleen is het begrip recessie nogal willekeurig, er moeten twee opeenvolgende kwartalen met krimp zijn. Een paar voorbeelden: Begin 2000 waren er ook kwartalen met krimp, maar omdat er tussenliggende kwartalen waren met groei, hoe miniem dan ook, mag het woord recessie niet vallen (zie mooi plaatje van Z24). En de ene recessie is niet de andere. In 1982 zat Nederland in de diepste recessie sinds jaren 50. Maar toen was 10% van de beroepsbevolking werkloos. Het Journaal had dan ook de volgende dag moeten uitzenden, want toen werden de werkloosheidcijfers bekend. Die zijn inmiddels opgelopen tot 6% en dat zegt meer over de problemen dan het verschijnsel ‘recessie’.

Wel fijn dat de schuldenbok gevonden is. Dat bent u. U houdt de hand op de knip. Het verbaast mij niet, sterker nog, ik had veel erger verwacht. Wat hebben consumenten in het 4e kwartaal niet te horen gekregen? Implosie van Europa en euro, onzekerheid over rente-aftrek, faillissement van banken, hogere zorgkosten, ‘miljarden’ naar Griekenland, dalende huizenprijzen en als klap op de vuurpeil: afstempeling van pensioenen. Daar kan een positieve beurs niet tegen op. Dan ga je wel sparen!

Niet alleen consumenten (eind 3e kw 2011: 358 miljard;begin 2011: 344 miljard), maar ook bedrijven sparen tegen de klippen op (en investeren dus niet). En aflossen op een hypotheekschuld is natuurlijk ook een soort sparen. Volgens de RABO gaat het om “honderden miljoenen per week”. Zou kamerlid Hamer (PVDA) daar op doelen toen zij tijdens het Vragenuurtje opmerkte dat ‘Nederlanders massaal hun spaarrekeningen plunderen’? De cijfers wijzen vooralsnog echt op het tegendeel, zegt ook Minister Kamp. Ik denk dat Hamer (en met haar de Volkskrant) met open ogen in de val van het ronkende persbericht van de Jort Kelder’s Frieslandbank zijn gelopen.

Nederland heeft nu echter wel een probleem. De afgelopen 2 jaar hebben Rutte en de Jager (en natuurlijk de PVV) de onbetrouwbare Grieken en luie Italianen ervan langs gegeven. Iedereen moet zich houden aan de ‘gouden regel’ van Europa: begrotingstekort onder de 3%. Anders, straf. Pats, boem, boemerang, want ons begrotingstekort staat op 4,8%. En de Jager zegt “het pact is leidend;wat Europa van ons eist, moeten we dus doen”. Ja, gedoogakkoorders,  er is geen weg terug. Die hervormingen gaan er komen. Wilders heeft de HRA al niet meer heilig verklaard. En een pensioenleeftijd van 68 gaat er ook komen. Mooi om te zien dat in de politiek de wal het schip altijd keert.

En de consument? Laat je niet té veel angst  aanpraten. Recessies komen en gaan. Crisissen ook. En het NOS Journaal zal nog veel persconferenties uitzenden.

 

De grondlegger van de Nederlandse “corporate governance”,  Morris Tabaksblatt,  draait zich om in zijn graf. In december 2011 heeft de 2e Kamer nog met algemene stemmen een motie aangenomen om woningcorporaties onder de werkingssfeer van de Nederlandse corporate governance code te brengen. Deze week is duidelijk geworden waarom. De baas van woningcorporatie Vestia, Eric Staal,  heeft een veel te grote broek aangetrokken en is, op eigen houtje, gaan speculeren met rentederivaten. Gevolg: mogelijke miljardenschade, die als het echt misloopt uiteindelijk bij de belastingbetaler terecht komt. Waar hebben we dit meer gehoord?

Corporatistisch Nederland heeft voor woningcorporaties precies dezelfde lege marketingtaal als voor ons pensioenstelsel (“het beste systeem ter wereld”). De topman van een andere grote corporatie, de Alliantie, Jim Schuyt (hij noemt zichzelf concernvoorzitter), vindt dat “we zuinig moeten zijn op ons systeem”.  Zijn blog van 30 januari 2012 is echt lachen: rating-agency Standard & Poor’s vindt de corporaties  ‘extremely strong’. Sterk hoor, alleen is het wel zo dat het Waarborgfonds Sociale Woningbouw circa 85 miljard aan leningen met de overheid (!) als achtervanger, heeft gegarandeerd. Zo kan ik het ook.

Het zijn de onaangename kanten van nep-privatisering. Wel de status en de salarissen, maar niet de blaren. De heer Staal verdient 500.000 euro zonder blikken of blozen. De heer Schuyt ontvangt 300.000 euro. Het zijn geen uitzonderingen en de salarissen liggen allemaal boven de ‘Balkenende-norm’. Er gaat veel geld om bij de corporaties, het totale bezit was eind 2010 circa 120 miljard, en er zijn veel corporaties (400). En er zijn dus ook veel toezicht-baantjes te vergeven, die net als bij de pensioenfondsen, een aardig zakcentje opleveren zonder dat er veel gedaan moet worden. Veel financiële kennis lijkt niet aanwezig (net als bij de pensioenfondsen). Het zijn goedwillende bestuurders ‘uit het veld’. Gevolg: financieel kunnen de directies hun gang gaan, arme Tabaksblatt. Het kalf is verdronken, de put gedempt, maar het hoofd Lobby van de corporaties, de Aedes, denkt dat een andere manier van toezichthouden wellicht nodig is. Zou het?

Het werkelijke drama is dat er net als bij de banken en pensioenfondsen ook een echte door het Ministerie van Binnenlandse Zaken aangestelde toezichthouder is: het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV). Had deze club het Vestia-derivatenprobleem kunnen voorzien? De directeur, zeg maar de Wellink van het CFV, van der Moolen wil  niets zeggen. Flauwekul natuurlijk. Het is hun taak om dit te zien, sterker nog, ze wisten er gewoon van af. Lees hier de passage uit hun jaaroverzicht. Maar de voorzitter van het bestuur van het CFV, bankier Lindenbergh (RvC ABN AMRO, de bank die tegenpartij was van de gewraakte Vestia-derivaten, toeval?)  kon natuurlijk niet de hele dag toezicht houden op die corporaties. Hij heeft nog meer te doen.

Kijk ik er van op? Nee. Ik heb Wellink van DNB door het ijs zien zakken voor de Commissie de Wit. Ik heb Kellerman van DNB horen schutteren bij het toezicht op Aegon (zij ‘doet’ ook de pensioenfondsen). Het toezicht van het CFV op de woningcorporaties is opgezet door Prof. Dr. A Schilder RA van DNB. Deze professor werd door Wellink onder ede voor de Commissie de Wit weggezet als “totaal irrelevant” (hier, op 51.00). Gaat lekker hé Nederland!

De financiële crisis in Nederland heeft één heel groot voordeel. Bij bestuurders wordt het kaf van het koren gescheiden. Nu nog bij al die deeltijd-toezichthouders.

 

Jan Kees de Jager kan al maanden niet stil zitten tijdens de Ministerraad op vrijdag in de Trêveszaal. De verschrikkelijke scherprechters uit de VS delen dan altijd de rapporten uit. En ‘vrijdag de dertiende’ januari heeft Jan Kees het grootste deel van de tijd op de WC doorgebracht. En terecht, Standard & Poor’s geselde de Europese landen. Van 16 landen werd een ster van het uniform getrokken. Hij kreeg natuurlijk eerst het positieve nieuws van zijn ambtenaren. Nederland is één van de drie landen binnen de Eurozone die ‘over’  is en zich ‘triple A’  mogen noemen, samen met Duitsland en Luxemburg (zie hier mooi staatje).

Ik vermoed dat hij Rutte die avond nog niet het slechte nieuws heeft verteld. Nederland is namelijk slechts ‘voorwaardelijk’ over. S&P heeft ons op de ‘negative outlook’ lijst gezet. Dat betekent dat er een kans is van één op drie dat de rating van Nederland binnen 2 jaar daadwerkelijk verlaagd wordt.

Nu heb ik mij op GeenStijl vaak kritisch uitgelaten over de ratingbedrijven (hier en hier). Een terecht. Ik verbaas mij er bijvoorbeeld over waarom de UK nog altijd AAA is met een ‘stable outlook’ , terwijl het land door Kees de Kort op BNR omschreven wordt als een derde wereldland. Ook weer lichtelijk overdreven, maar de teller van de staatsschuld van Engeland staat boven de 1 trillion pond, het land zit in een recessie en de Bank of England weet waar de geldpers staat. Tot nu trokken S&P en Moody’s bijna altijd gezamenlijk op, maar het lijkt erop dat S&P nu de kastanjes uit het vuur haalt met downgrades van de VS en Frankrijk. En omdat Moody’s de VS en Frankrijk nog altijd de hoogste ratings geeft, hoeven grote beleggers hun staatsschuld niet verplicht te verkopen. En de politieke druk blijft op de ketel. Ben ik erg achterdochtig als ik dat geen toeval vind?

Hoe irritant we de ratingbedrijven ook vinden, ze hebben invloed op marktpartijen en moeten om die reden serieus genomen worden. Dat Nederland een negatieve outlook heeft gekregen is vervelend en ernstig. Nederland heeft tot nu toe een fantastisch trackrecord. Voor een land dat zo afhankelijk is van export is kredietwaardigheid cruciaal. Prettige bijkomstigheid is dat minister de Jager nog nooit zo goedkoop heeft kunnen lenen en dat heeft een positieve vloed op de bezuinigingen.

Het is wel de moeite waard even het rapport van S&P erbij te halen. Geen woord over de private schuldenberg van Nederland, S&P maakt zich alleen zorgen of Nederland de vereiste bezuiningen kan ophoesten.

Dat plaatst de discussie over de hypotheekschuld toch in zachter daglicht. Geen misverstand, die hypotheekschuld is groot, eind oktober 2011 639 miljard. En zeker, er zullen huishoudens zijn, die moeite hebben de hypotheeklast te dragen (plus deze  alarmerende conclusie ING).

S&P kijkt echter naar Nederland op macro-niveau. Dat doet ook het Centraal Bureau Statistiek (CBS), dat vorige week haar jaarlijkse particuliere vermogensoverzicht publiceerde. Conclusie op voorpagina Financiële Dagblad: “daling huizenprijzen slaat gat in prive-vermogens”. Dat klinkt als rampspoed.  Opmerkelijk is echter dat het CBS in haar overzicht het pensioenvermogen van Nederland, groot 900 miljard, niet meeneemt. Vreemd, want iedereen weet dat hoewel er eind oktober 358 miljard op spaarrekeningen staat, Nederlanders vooral gedwongen sparen via pensioen, banksparen en levensverzekeringen. Het CBS neemt dan wel weer de waarde van ons huizenbezit mee. En dat vind ik, net als DNB,  gevaarlijk. Huizen zijn lastig te waarderen en soms niet te verkopen.

Maar áls je het doet (zoals minister-president Rutte ook doet), dan kunnen de prijzen nog flink omlaag voordat het macro-economisch pijn gaat doen. Ons huizenbezit is nog altijd 1.300 miljard waard tegenover een hypotheekschuld van 639 miljard.

Ik denk dat Nederland toch overgaat in 2012.

 

 

Politici hebben er een handje van om beleid te voeren via fiscale maatregelen. De woningmarkt is gefiscaliseerd, de pensioenmarkt is gefiscaliseerd. Ik snap het wel, het is gemakkelijke manier om direct resultaat te bereiken en dat is voor het electoraat van de politici altijd erg plezierig. Het laatste speeltje van de Europese politici is de ‘Financial Transaction tax’ (FTT). In Nederland is de PVDA voorstander (van de SP en PVV was pro-stellingname te verwachten).

De FTT wordt ook wel de Robinhood-tax genoemd, zie de Occupy-beweging en sommige Goede Doelen stichtingen. Dat spreekt tot de verbeelding, maar het is schijn en het electoraat zal bedrogen uitkomen. Er wordt niet gestolen van de rijken en zeker niet gegeven aan de armen.

De voorstanders denken dat de financiële stabiliteit zal toenemen, dat de verschrikkelijke  ’High Frequency Traders (HFT)’  Europa zullen verlaten, maar vooral dat de banken gestraft worden. Het Centraal Plan Bureau (CPB) heeft op verzoek van het Ministerie van Financien onderzoek gedaan en op 21 december 2011 een vernietigend rapport uitgebracht.

De FTT zal de HFT midscheeps raken. Het is een belasting per beleggingstransactie en de HFT doen er zeer veel. Hoeveel is onbekend, maar tussen de 50% en 75% van het totaal. Wellicht meer, bij Alex deden de HFT 90% van de transacties. Het zijn echter vaak niet-banken en kunnen vrij simpel verhuizen naar Londen (Engeland doet niet mee) of Chicago. Sommigen juichen dat toe, maar dan verdien je ook niets. Die aversie tegen HFT verbaast mij niet. Het doet mij denken aan short-selling discussie.  Europese politici wilden ons maar al te graag doen geloven dat dáárdoor de obligaties  van Italie en Spanje onderuit gingen. Onderzoek kon het niet onderbouwen. Idem dito bij de HFT. Er is nog geen overtuigend bewijs dat HFT de markt structureel instabieler maken, hoewel toezichthouder AFM wel meer controles wil uitvoeren op mogelijk marktmisbruik.  Het zou ook niet sociaal wenselijk zijn, maar dat is toch kwestie van smaak. Ik vind al die realityshows op TV ook niet sociaal wenselijk. En het feit dat sommigen vinden dat het belachelijk is om in milli-secondes te handelen, doet mij denken aan de 130 km discussie. Ik houd niet van langzaam en vind het dus wél fijn om 5 minuten eerder aan te komen. En ik houd ook van snel handelen.

De banken worden al gestraft. Ze betalen de staatssteun met zeer forse premies terug. En uitstekend dat er geen bonussen worden uitgekeerd bij staatssteun! En laat banken die geen bestaansrecht hebben, failliet gaan. Allemaal goede maatregelen. Heb je alleen geen FTT voor nodig.

De waarheid achter de FTT is dat de Europese Commissie een Europese belasting wil. Opbrengst: 57 miljard (denken ze……). Zeg dat dan gewoon! Wie gaat het betalen? Niet de banken, die belasten de tax gewoon door aan beleggers (incl. de toch al zwaar getroffen pensioenfondsen). Lees deze notitie van Binckbank: de tarieven gaan 50% omhoog. Kan geen toeval zijn dat de AFM, die opkomt voor belang van de financiële consument, tegen is. Wat mij bovenal irriteert is dat de FTT ook betaald moet worden door banken en beleggers die niets met de crisis van doen hebben.

Er is een goed alternatief. In Nederland gaat een aparte bankenbelasting geheven worden. De basis voor deze belasting zijn de ongedekte leningen van een bank. Dat lijkt mij een uitstekend idee. En korte schuld wordt hoger belast dan lange schuld. De PVDA zou er goed aan doen deze belasting onder de aandacht van ‘Merkozy’ te brengen: het zou een uitstekend exportproduct zijn!

 

*interessante link

Hét buzz-woord van 2011 in de financiële wereld was voor mij niet ‘perverse bonusprikkel’ maar ‘weeffout’. En dan denk je aan een klein foutje dat zó gerepareerd kan worden. Was het maar waar! Ons financiële systeem lijkt meer op de spijkerbroeken die jongeren dragen: meer gat dan stof. Het roer moet nu echt om. Er moeten grote beslissingen worden genomen. Daarom spijker ik 5 financiële stellingen op de deur van GeenStijl.

Schaf subsidie op schuld af

Nederland heeft een flinke hypotheekschuld, met dank aan de hypotheekrenteaftrek. De schuldsubsidie zorgt er ook voor dat er geen evenwichtige keuze gemaakt worden tussen huren of kopen. Hierdoor is de woningmarkt verstoord. Oplossing: het huis wordt vermogen in box 3, dan wordt het belast tegen de vermogensrendementsheffing die wordt vastgesteld op basis van een mandje staatsleningen (i.p.v. de arbitraire 4%). Het huurwaardeforfait wordt afgeschaft. De huidige hypotheekrenteaftrek moet voorzichtig worden afgebouwd in 20 jaar tot nul. Laat gemeenten niet speculeren met grond. Introduceer weer het begrip ‘eigen geld’ en koppel lening aan waarde-ontwikkeling huis, zoals bij effectenkrediet.

Splits de banken

Het vertrouwen in de banken is weg, omdat de klant niet snapt wat de bank doet voor de klant en met welk risico. Maak daarom banken kleiner door ‘Investment banks’ met hoger risicoprofiel los te koppelen van ‘Main Street banks’ met lager risicoprofiel. Zorg dat banken solvabiliteitsratio’s hebben van 15% plus. Banken financieren zich weer primair met eigen vermogen (Investmentbanks), spaargeld en obligaties (Main Street banks) en minder elkaar (minder verwevenheid, minder systeemrisico). Bankbalansen groeien mee met de groei van de klant.  Creëer concurrentie door nieuwe ‘community banks’  die dicht bij de klant staan (“de kerktoren kunnen zien”). Verzekeraars gaan weer verzekeren, d.w.z. risico’s overnemen van de klant (overlijden, lang leven, kapitaalgarantie). Producten worden niet simpel, maar begrijpelijk. Zorgplicht moet zorgrecht worden.

Schaf depositogarantiesysteem af

Niet alleen banken zijn risico’s uit het oog verloren, maar ook de consument. De ‘saaie’ bank én de ’saaie’ consument moet terug. Dus weg met die “risico-verstikkende molton-deken” (uitspraak Rutte): schaf het depositogarantiesysteem af. Laat de ABN AMRO (in handen Staat) uitgroeien tot de ‘rijkspostspaarbank’, maar daar horen dan wel lage spaartarieven bij. Méér rente betekent méér risico. In het beleggingsprofiel moet de nadruk liggen op risico en niet op rendement. Banken kunnen failliet gaan, obligaties kunnen ook wel eens niet 100% terugbetaald worden, producten kunnen waardeloos worden. Kortom: garanties bestaan niet.

Hef de collectieve solidariteitspensioenfondsen op

Het collectieve aanvullende solidariteitspensioen past niet meer in deze tijd. Alleen de AOW blijft hetzelfde. Pensioen is gewoon spaargeld en hoort dan ook thuis in Box 3. Laat werknemers wel individueel sparen voor pensioen via ‘defined contribution regelingen’. En graag een deel verplicht, want ik weet ook dat consumenten soms irrationele beslissingen nemen. Daarom moet via een basisvrijstelling het pensioensparen deels fiscaal gefaciliteerd worden. Bedrijven kunnen niet meer ‘graaien’ in de pensioenpotten en DNB kan mevrouw Kellerman naar huis sturen. Er is geen garantie meer op een eindbedrag. Periodieke inleg en rendement geven een prognose-pensioen. En de AFM moet erop toezien dat dit correct gebeurt. Mensen maken zelf de keuze: meer storten of langer werken. Er kan nog steeds collectief worden belegd. Willen werknemers een garantie, dan kopen ze die bij een verzekeringsmaatschappij.

Creëer een monetaire én politiek democratische Europese unie

En dan de ‘weeffout aller weeffouten’: de euro. Ik kies voor een Europa mét de Euro omdat wij de strijd aan moeten gaan met India, China en Brazilië (nu al groter dan Groot-Brittannië). Zorg daarom voor in de wet verankerde begrotingsdiscipline; leg de fundamenten voor een Europees Ministerie van Financiën en een ECB met het echte mandaat van een Centrale Bank. Zorg voor daadwerkelijk Europees toezicht op de banken. Dwing Griekenland (maar schrijf schulden wel af) en Italië en (deels Spanje) tot hervormingen in het belastingsysteem en de arbeidsmarkt, zodat landen zichzelf weer kunnen financieren (let wel, in een Verenigd Europa zullen altijd zwakke broeders zijn). Maar dan wel graag in een democratisch Europa. Wie snapt nog de onderlinge relatie tussen de Europese Raad (Van Rompuy), de Europese Commissie (Barosso), en het Europese Parlement. Zorg dat de grijze muis Van Rompuy wordt vervangen door een charismatisch Europese President. En voer de Europese discussie in Nederland.

Never waste a good crisis.