Je zocht naar Société Générale

Een haircut voor banken

Het heeft even geduurd, maar de banken krijgen de duimschroeven aangedraaid. Ondanks fanatiek tijdrekken worden de contouren van een nieuw bancair stelsel langzaam duidelijk. Of toch niet? Vast staat dat politici en buitenlui genoeg hebben van ‘too big to fail’ bonus-banken waar spaarders vogelvrij zijn, klanten een poot wordt uitgedraaid en die uiteindelijk door de belastingbetaler gered moeten worden. Heerlijk als je bankbeeld zo lekker simpel kan zijn. Nuance is een vermoeiende bezigheid.

Dit jaar zijn drie rapporten verschenen die het beeld niet eenvoudiger maken. Even een opsomming: (1) in de VS de Volcker-rule, (2) in de UK de Vickers-commissie en (3) zeer recent kwam de EU met het rapport van de commissie Liikamen. Het is geen toeval dat er drie rapporten op tafel liggen. De bancaire systemen verschillen nogal en – ja vervelend hoor- dus ook de oplossingen. Maar over één maatregel is iedereen het eens, dat scheelt. Banken met écht klantcontact (consumenten, bedrijven) moeten per direct stoppen met het op grote schaal handelen voor eigen rekening (‘proprietary trading’). Maar de deskundigen zijn het niet eens waar nu precies ”de knip” gelegd moeten worden en al helemaal niet wat nu precies ‘eigen rekening’ is.

In de VS wil men een complete scheiding van investment banking en retail/commercial banking (met gevolg dat er 530 pagina’s met uitzonderingen zijn, ‘too big to read‘). In de UK mogen banken wel alle activiteiten blijven doen, maar moet er om de retailactiviteiten een hek worden geplaatst met extra eigen vermogen en regelgeving (‘ringfencing’).

Het Liikamen-rapport gaat veel minder ver en daar is een goede reden voor. Europese banken zijn ‘universal banks’. Een klant kan alle bankproducten afnemen, sommigen zullen zeggen moet afnemen, omdat de weg naar de kapitaalmarkt voor veel (kleine) ondernemingen in Europa is afgesloten. Maar het kenmerk van de traditionele algemene bank was de ‘balance of power’ binnen de bank, afgedwongen door cultuur en regelgeving. De commissie Liikamen wil dat weer terug. Alleen als de handelsactiviteiten meer dan 15 tot 25% van balans bedragen, zullen deze activiteiten moeten worden afgestoten. Dat raakt slechts een paar hele grote banken zoals Deutsche Bank, BNP Paribas en Société Générale. En de commissie wil dat álle betrokkenen (aandeelhouders, obligatiehouder, personeel en spaarders en in die volgorde) zullen boeten als het mis gaat (jargon: bail-in).

Liikamen zegt echter ook nog twee verrassende dingen, die politiek niet lekker zullen liggen. Bankieren is altijd risicovol, welk verdienmodel ook wordt gebruikt. Precies, denk maar aan de o zo veilige spaarbanken in Duitsland of Spanje (of de hypotheekbanken in Nederland in 1981). En, grote banken zijn niet per definitie risicovoller. Juist de veelheid aan activiteiten zou universele banken beter bestand maken tegen rampen. Dit gaat ongetwijfeld nog veel discussie geven.

In de commissie Liikamen zat als enige Nederlander ‘alleskunner&weter’ Wijffels. Hij is het niet eens met de conclusies en wil afsplitsing van risicovolle activiteiten. Hij krijgt een tweede kans. Nu als de commissie Wijffels, die in opdracht van de Jager moet gaan nadenken over een nieuwe bankstructuur in Nederland. Ik denk niet dat hij veel steun gaat krijgen in de topzware commissie (13 leden). Hoewel, er zitten maar liefst tien hoogleraren in en maar drie bankiers, dus wie weet). Het wordt een (waarschijnlijk goed betaalde ) samenvatting van de drie rapporten. En *mark my words* de conclusie zal luiden dat Nederlandse banken anders zijn en dat onze banken investment-bank activiteiten hard nodig hebben om de zeer omvangrijke en potentieel gevaarlijke hypotheekportefeuille te kunnen financieren. Wedden?

Een margin call voor JP Morgan Chase

Het was deze week bijltjesdag voor de Europese banken. De koersen duikelden omlaag. Kijk maar eens naar deze index die de Europese bankenkoersen volgt. En het zijn echt niet alleen de bankkoersen in Griekenland(ik hoop dat die beleggers een parachute hebben), Spanje en Italië. ING nadert het laagste punt van oktober vorig jaar (4,5 euro). Het kan natuurlijk altijd lager, want ING heeft in 2009 de 2 euro aangetikt, maar toen lag een mogelijk faillissement om de hoek.

Erger is dat de Europese bankkoersen ook ver beneden de boekwaarde noteren. Dat is een veeg teken. Dat betekent dat beleggers de bankbalansen niet geloven. Daar is alle reden toe. Geen mens heeft echt inzicht hoe de leningen aan de PIGS-landen zijn gewaardeerd; voor welke waarde het commerciële vastgoed op de balans staan (DNB denkt aan een overwaardering van 25%, zie hier, overigens met de nodige nuance); welke kredieten afgestempeld moeten worden door de recessie (ABN AMRO deed een voorzetje). In juni 2012 zal de European Banking Authority weer verslag uitbrengen, ik ben benieuwd, maar niet gerust.

Maar deze week was in de media de hoofdrol weggelegd voor de Amerikaanse bank JP Morgan Chase. Je houdt het eigenlijk niet voor mogelijk, maar de investment bankers hebben het weer voor elkaar gekregen het vooroordeel tegen bankiers te bevestigen. En dan bedoel ik nog niet eens dat de bank een toppositie heeft bij de verkoop van Facebook-aandelen (te verdelen fees, een slordige $150 miljoen). Nee, ik heb het over een handelaar van de bank in Londen met de bijnaam “the whale” (de grootste ijdeltuiten hebben een bijnaam, zoals Fabrice Tourre van Goldman Sachs die ‘Fabulous Fab’ werd genoemd) die in de CDS-derivatenhandel vooralsnog 2 miljard dollar heeft verloren. Daar komt zeker nog wel een miljardje bij. Nu kan JP Morgan Chase het gemakkelijk hebben. De ophef was in die zin zwaar overdreven. De bank is nr. 10 in balansgrootte, maar nr 3 in winstgevendheid, vorig jaar een recordwinst van $19 miljard en heeft een ‘tier 1′ eigen vermogen van $122 miljard (1e kwartaal: $5,4 miljard netto winst).

Het verlies is ironisch want JP Morgan Chase, en met name topman Jamie Dimon, is een van de grootste pleitbezorgers tegen invoering van scherpe regelgeving om investment banks opnieuw te scheiden van commercial/retailbanks. Dimon is met name falikant tegen invoering van de ‘Volcker-rule’ , die verbiedt dat de bank handelt voor eigen rekening met o.a deposito van klanten. Intensief lobbyen heeft de ‘Volcker-rule’ al tandeloos gemaakt, het rapport staat vol uitzonderingen en is 600 pagina dik.

Het alarmerende is dat dit geen fraudegeval betreft, zoals het $6 miljard verlies bij Société Générale van Jerome Kerviel (zie hier voor 11 bankrampen), maar doodgewone day-to-day handel. En JP Morgan stond notabene bekend om haar conservatieve risicobeleid. Hoewel…..sommigen denken daar anders over. Als het bij deze bank al misgaat, wat te denken van de andere banken. Alles wijst erop dat JP Morgan Chase te groot (‘to big to fail’) is geworden en dat zij haar enorme balans, die voor overgrote deel is verzekerd door de belastingbetaler, heeft gebruikt voor tradingwinsten. Van mij mag het, maar dan wel graag met ‘eigen geld’ en op de blaren zitten bij verlies.

De regisseur van de film ‘margin call’ heeft gezegd dat de film deels op waarheid is gebaseerd en dat de bank in kwestie nog bestaat. Dat raadsel is ook opgelost: het is JP Morgan, inclusief de rocket-science trader en de op non-actief gestelde verantwoordelijke JP Morgan-mevrouw Ina -Demi Moore- Drew (salaris $15 miljoen). Ik ga de film nog maar eens bekijken.

Return of the Living Dead Part II

Ik vind sequels van films vaak slaapverwekkend. Het zijn producties die parasiteren op het inhoudelijke succes van Part I. Wall Street met Gordon Gekko uit 1987 staat in mijn geheugen gegrift (“money never sleeps Pal, Greed =Good”); Wall Street II is een sentimentele huilie-huilie film geworden. En dan de ‘Remakes’, die zijn vaak nog een graadje erger. Deze zomer is de remake van Return of the Living Dead Part II in premiere gegaan. Het is dit keer een internationale productie met in de hoofdrol zombiebank Bank of America (BAC), co-starring het Italiaanse Intensa Sanpaolo en Unicredito en de Franse bank Société Générale. Beste bijrol voor de Belgische bank Dexia. Helaas konden de hoofdrolspelers uit Part I (Lehman Brothers, Bear Stearns) wegens vervelende familie-omstandigheden niet meedoen.

Het scenario van Part II is fantasieloos en lijkt als twee druppels water op Part I uit 2008. Banken vertrouwen elkaar opnieuw niet meer, de geldmarkt droogt op, de fundingkosten van de banken lopen op; de koersen van aandelen en obligaties van banken duikelen. Leuk gevonden is dat de winnaar van Part I, BAC die destijds Merrill op presenteerblaadje aangeboden kreeg, nu de rol van ‘loser’ speelt. Kijk maar eens naar de koersen (dit is gisteren) van haar CDS’en (de failliet-premies).

De Centrale Bank mag weer spelen als ‘lender of last resort’. Er staat nu 122 miljard aan deposito’s van banken bij de ECB. Good Guy RABO, de private lender of Last resort, meldde vorige week dat zij er uit alle hoeken van de wereld spaargeld aangeboden krijgt en niet weet wat zij met al dat geld moet doen (dan maar voor niets bij de ECB zetten, want “liquidity is king”). BNY Mellon geeft zelfs boete voor grote deposito’s.

De oorzaken zijn bekend. Banken hebben te weinig eigen vermogen en niemand weet wat de bezittingen waard zijn. En opnieuw worden de financiele markten geconfronteerd met allerlei tegenstrijdige verklaringen van beleidsmakers. Wanneer gaan beleidsmakers eens inzien dat financiele markten geen probleem hebben met slecht nieuws, maar wel met onzekerheid over slecht nieuws. Trichet (ECB) vindt liquiditeit en solvabiliteit van de banken geen probleem, Lagarde (IMF) vraagt om een ‘urgente’ herkapitalisatie.

Hoofd Internationaal Boekhouden, Hoogervorst van IASB, was deze week helder, glashelder. Banken moeten hun overheidspapier waarderen tegen marktwaarde en niet hun eigen waarderingsmodellen gebruiken. En dat betekent afboeken en dan gaat ook het eigen vermogen omlaag. Hij sprak over Frankrijk. Nederland is ook hier het braafste jongetje van de klas want onze banken hebben het verlies op Griekenland in ieder geval al genomen.

Net als in 2008 hebben de banken overheden en belastingbetalers in gijzeling. Nog altijd zijn banken ‘too big to fail’. Terwijl er voor zombie-banken maar 1 optie is. Afboeken, krimpen, failliet gaan. Jammer voor aandeelhouders en obligatiehouders. Dat heet marktwerking.

Bank of America kiest voor een vlucht naar voren. Buffett stak 5 miljard dollar in de bank (tegen gunstige voorwaarden, het is geen vaderlandsliefde). In Europa komen we volgens IMF 200 miljard tekort. Ook Reggie ‘boombustblog’ Middleton noemt dit bedrag.

En het woestijnstaatje Qatar steekt 500 mio in de grootste Griekse bank. Binnenkort in de bioscoop Lawrence of Arabia Part II

update: shit, Goldman heeft in een ‘geheim’ rapport van 16 augustus geschreven dat er 1000 miljard nodig is om Europese banken te redden

Mega-Mega Fraude bij Société Générale

4.9 Miljard euro….Laat het even op je inwerken….

4,9 miljard Euro heeft een medewerker van Société Générale weten weg te sluizen.

Ter vergelijking; daar koop je bijna ons hele Nederlandse Justitiele apparaat voor een jaar voor! (hoef je die niet meer om te kopen, maar ben je daar gewoon eigenaar van

Nick Leeson, die de Barings-bank failliet wist te krijgen, verloor 'slechts' 1,4 Miljard.

Wie is de man die dit gedaan heeft, en hoe deed ie dat?? (en bovenal; op welk bananeneiland zit hij nu cocktails te drinken??)

→