Als Nederland het niet meer weet, dan roepen we om een ‘nationale oplossing’. De overheid als reddende engel. Niets nieuws onder de zon. Toen eind jaren zeventig onze grote concerns geen druppel krediet meer konden krijgen, verstrekte de Nationale Investeringsbank namens de overheid op grote schaal achtergestelde leningen. Het zal daarom wel geen toeval zijn dat een vertegenwoordiger van de inmiddels geprivatiseerde NIBC nu met een Nationale Hypotheekbank op de proppen komt. Reden? Het vlot trekken van de hypotheekmarkt en in haar kielzog de woningmarkt.
Deze Nationale Hypotheekbank gaat obligaties met staatsgarantie uitgeeft en dat geld kan vervolgens doorgesluisd worden naar banken die hypotheken met overheidsgarantie willen verstrekken. Het idee is dat pensioenfondsen deze obligaties gaan kopen.
Is het een goed plan? Wél voor de hypotheekmarkt en de banken, níet voor de huizenmarkt en zeker niet voor de starters. Het gebrek aan financiering is het probleem gewoon niet. Er wordt tegen de klippen op gespaard en ondanks alle gemor over een vermeende te hoge hypotheekrente, staat de hypotheekrente niet historisch hoog. Voor starters zijn de huizen gewoon te duur en het vertrouwen om een lening aan te gaan is er nog even niet. Een consument of bedrijf gaat geld lenen als er vertrouwen is dat het terugbetaald kan worden. Keynes schreef het al in 1936.
Een Nationale Hypotheekbank kan echter wel een nuttige functie vervullen. Nederland is op dit moment eigenlijk één groot hedgefund. Aan de ene kant heeft de burger een schuld van 670 miljard aan de banken, aan de andere kant heeft diezelfde burger een spaar-en pensioenoverschot van 1150 miljard, dat maar voor een klein deel bij de banken is gestald. De banken hebben dus een financieringsprobleem en dat wordt voor een deel opgelost.
Bovendien kan het uitgeven van staatsgegarandeerde pandbrieven, net als in Denemarken, zorgen voor een zeer liquide en transparante markt. En als het rendement iets hoger ligt dan een gewone staatslening, dan zal dat zeker beleggers aantrekken.
Dat hogere rendement zal dan wel door de banken betaald moeten worden. Het fundingprobleem was een vrije keuze van de banken; ze konden er goed aan verdienen. Het is mij altijd al een raadsel geweest waarom wij de banken hypotheken met staatsgarantie laten verkopen. Commerciele banken zijn er om risico’s te nemen en dáár mogen ze voor beloond worden. Het cadeautje dat de banken nu ontvangen, zal dus voor een belangrijk deel teruggegeven moeten worden aan de beleggers en hypotheekgevers.
Dan kunnen banken hun kernactiviteit weer oppakken, het verstrekken van krediet aan bedrijven. Daar is genoeg werk aan de winkel.
Lees ook:Staatskapitalisme
Lees ook:het gaat om de liquiditeitsbuffers (column BNR 24 februari 2014)
Lees ook:Stoere Taal (column BNR 8 april 2013)
Lees ook:Kredietcrisis update; nog meer slachtoffers
Lees ook:Cijfers Van Lanschot: altijd weer verrassende analyse Deckers over spaarmarkt