Duitsland heeft dinsdagavond orde op zaken gesteld. Een ontnuchterende ervaring. Het Nederlands Elftal had geen schijn van kans. Ons exportproduct, attractief aanvallend voetbal, werd eenvoudig van de markt geblazen door het exportland van Europa. Het jaar 2012 gaat niet het jaar van de waarheid worden. Duitsland grijpt de macht op het EK en op de monetaire en politieke markten.
Nederland kan lenen tegen de laagste rente ooit, daar is geen misverstand over. De rente-ontwikkelingen hebben veel weg van een marathon. We starten tegelijk en een-voor-een haken deelnemers af. En gisteren moest ook Nederland Duitsland laten gaan, Frankrijk en Oostenrijk waren al eerder op achterstand gezet. In economische termen: het renteverschil, de spread, tussen Duitsland en Nederland liep op (zie hier). Het is allemaal nog geen ramp (is ook niet nieuw), maar wel een teken aan de wand. Reden? Wellicht een wat hoge private hypotheekschuld in combinatie met een nakende recessie, maar ook de geringe omvang van de Nederlandse obligatiemarkt. Het moet schrikken zijn voor het duo Jansen & Jansen. De Jager en Rutte slaan in de huidige crisis stoere taal uit richting de ‘luie’ Grieken en de ‘corrupte’ Italianen. Het zou de heren sieren af en toe een wat bescheidener positie in te nemen. Nederland verschuilt zich achter de brede rug van Duitsland en piept dan heel hard.
In de Pauw & Witteman discussie met SP-man Marijnissen gooide ik op tafel dat Nederland al in 1983 een belangrijk deel van haar financiële soevereiniteit heeft overgedragen aan Duitsland. In 1983 dacht Nederland het wel even zonder Duitsland te kunnen; dat hebben we geweten: een grote kapitaalvlucht kwam op gang. Duisenberg heeft daarna de gulden onlosmakelijk verbonden met de Reichsmark. Hij werd niet voor niets monsieur cinq secondes genoemd: 5 secondes na een rentewijziging van de Mark, echode Duisenberg dezelfde verandering. En het heeft Nederland geen windeieren gelegd: 25% van onze export naar het Ruhrgebied, de Rotterdamse haven werd de grootste ter wereld; een gestage groei van het BBP en grote welvaart. Nederland als 17e deelstaat van Duitsland.
De PVV laat door het Engelse Lombard Research -dat volgens PVV’er van Dijk “kijkt op een onafhankelijke, eurosceptische manier”; hij zei het echt!- onderzoeken of terugkeer naar de gulden reeël is. Maar naar welke gulden, die van 1999 of die van 1983? Of de keiharde gulden van minister Colijn tot 1936?
Van Dijk zei in het parlementair debat: “uit de euro, desnoods zonder andere landen (eh, dus zonder Duitsland)”. Het is een gok en spelen met vuur. Het kan twee kanten opgaan. Nederland als financiële vluchthaven met een harde gulden die onze export vermorzelt. Kijk maar eens naar Zwitserland, ook een exportland. Het heeft haar munt moeten koppelen aan de euro. En onze pensioenen die dán belegd zijn in eur0′s, zullen sterk in waarde dalen. Maar de gulden kan ook kelderen. Geen wereldvreemde gedachte als de financiële markten zich realiseren dat wij ‘die Heimat’ hebben verlaten en op eigen benen staan. Ik weet niet of de relatief kleine Nederlandse economie concurrerend genoeg zal zijn met een bankwezen dat veel te groot is om gered te worden. Je mag hopen dat exporteurs dan aan voldoende kapitaal kunnen komen om nog iets te kunnen produceren.
Ik vermoed dat de PVV op studiereis naar Zweden is geweest. Het is een verleidelijk voorbeeld. Lage staatsschuld, forse groei, niet meebetalen op de euro-problemen. Vergeet dan echter niet dat in de jaren ’90 Zweden door een zeer diepe crisis (incl. een echte bankencrisis) is gegaan. Een van de redenen? Duitsland besloot de rente te verhogen en Zweden moest mee. “Het is altijd Duitsland, het is niet anders, ook al zouden sommigen het graag anders zien (zie op 0:50).
Lees ook:Financiële TV-journalisten laten steken vallen in eurodebat
Lees ook:Geen dure Franse champagne in 2013 (column BNR van 24 december 2012)
Lees ook:‘Verwilst strijkt 5 miljoen op bij vertrek’
Lees ook:Winst ING daalt door onrust financiele markten
Lees ook:Wim Boonstra in FD van 29 december 2011 (en zie mijn column ‘angstsparen’):leve de optimisten!
Een gulden parallel aan de Euro is complexer dan de huidige exclusieve ‘one-fits-all’-Euro, maar die was dan ook te simpel voor de culturele en economische lappendeken die Europa is en wil blijven. De huidige ‘single currency kan geen nationale schokken opvangen. Een gemeenschappelijke munt kan echter wel een stabiele factor in de internationale handel zijn, wat positief is. Ook verzekert het behoud van de Euro de rechtszekerheid rondom honderden miljarden aan onderlinge staatsschuld. De introductie van 17 nationale munten naast die Euro zorgen er vervolgens voor dat er kan worden bijgestuurd op nationaal niveau en dat defaults gecontroleerd kunnen plaatsvinden, want daar is ten slotte de fysieke aanwezigheid van een nationale munt voor noodzakelijk. Prof. Hayek, Prof Bagus, Prof Ebeling, Prof Booth en Prof Hankel pleiten hier al vele jaren voor en hebben – met de kennis van nu – gelijk gekregen. De gulden terug, met behoud van de gemeenschappelijke Euro is de enige mogelijke oplossing. En dan ook de drachme, D-mark, escudo, peseta, franc terug natuurlijk, naast de euro. Dus niet in plaats van, want dat maakt de waarde van honderden miljarden aan staatsschulden onzeker en daar houdt de markt niet van.