Gebrekkig toezicht doet spaarders DSB vluchten: bank is regie kwijt en lijkt verloren

Gisteren lijkt het doek na een chaotische zondagnacht en maandagmorgen gevallen voor DSB. De Nederlandsche Bank heeft een noodverordering bij de rechter afgedwongen en is onder curatele gesteld. De rechter was in 2e instantie van oordeel dat de liquiditeit van DSB in gevaar was. Tijdens de persconferentie van Wellink en Bos gaf minister Bos echter aan dat er twee onderzoeken zullen gaan plaatsvinden. Een van de onderzoeken zal gaan over de rol van de toezichthouders. Naar mijn mening is dat volkomen terecht. Het gebrekkige toezicht, met name het gebrek aan urgentie, heeft ertoe geleid dat spaarders maandagmorgen het zekere voor het onzekere namen (en dat is echt logisch en rationeel gedrag) en opnieuw geld van hun rekeningen gingen opnemen. Voor DSB lijkt het afgelopen, hoewel Scheringa zich gisteren nog erg strijdbaar opstelde. De gevolgen voor alle ‘stakeholders’, personeel, gedupeerden van de ‘woekerpolis, spaarders en depositohouders, is onzeker en zal pas de komende maanden duidelijk worden. Alleen de spaarders worden tot 100.000 euro (en/of 200.000) schadeloos gesteld door het deposito-garantiesysteem (dat overigens voor een belangrijk deel voor rekening van RABO gaat komen). Lees verder voor een analyse.

In dit blog heb ik verschillende malen gewezen op de rol van de toezichthouders bij DSB (zie ‘tag’  DSB). Tot nu toe was met name de AFM onderwerp van discussie. Na de publikatie van het eerste onderzoek, waarbij een bestuurlijke boete werd uitgedeeld door onduidelijke criteria bij de kredietbeoordeling), is het stil gebleven, ondanks dat Hoogervorst (in uitzending van Pauw & Witteman) indiceerde dat er een belangrijk vervolgonderzoek naar de ‘woekerpolissen’ zou volgen. Dat onderzoek is niet gekomen. Dat is jammer, want naar mijn mening moet er met feiten worden gewerkt en niet met geruchten (zoals vooralsnog Lakeman).

DNB dat toezicht houdt op de solvabiliteit en liquiditeit, heeft helemaal niets van zich laten horen. Ik weet het, het ‘toezichthouders-dilemma’ is lastig, maar de uitspraak van Wellink en Bos tijdens de persconferentie dat DSB in de kern (!) geen gezonde bank was, komt wel erg uit de lucht vallen. Het businessmodel van DSB is namelijk in het geheel geen exceptioneel model, hoewel DSB de grenzen wel erg heeft opgerekt. Alle verzekeraars hebben in de jaren 90 dit soort polissen verkocht en zeer forse provisies geincasseerd. In hoeverre  DSB technisch failliet is, dus insolvabel is, zullen de curatoren moeten vaststellen. Scheringa lijkt een andere mening toegedaan, hij gaf aan dat er 250 miljoen eigen vermogen is. Zijn uitspraken zijn echter ook dubieus, hij heeft bij NOVA niet de waarheid gesproken over de reikwijdte van de regeling met woekerpolis-gedupeerden (niet 26 miljoen, maar circa 80 miljoen). Voorts zullen nu de activa van DSB op hun feitelijke waarde worden getoetst (overigens is de uitspraak van Bos dat ‘als DSB een modelbank was geweest, spaarders niet hun geld gaan opeisen’  wel een vreemde: Fortis was destijds voor de gewone consument een modelbank, toch ging zij binnen een week failliet, spaarders hebben hun les geleerd, bij het eerste de beste gerucht wordt nu direct actie genomen door mondige consumenten).

De rol van DNB is echter ook opmerkelijk als het gaat om de liquiditeit, die aanzienlijk eenvoudiger te bepalen is. Zondagnacht oordeelde de rechter dat DSB voldoende liquide was, ondanks dat er circa 600 miljoen van de 4 miljard was opgenomen sinds de oproep van Lakeman. Dit  ondanks het feit dat DNB een faciliteit bij de ECB had teruggebracht van 1,8 miljard naar 1 miljard. Dit is een gevaarlijke constatering. Los van de mogelijkheid dat DNB heeft meegewerkt aan de illiquiditeit, loopt een bank als NIBC nu ook gevaar. Immers NIBC was tot voor kort voor een belangrijk deel van haar funding afhankelijk van het infuus van de ECB en is pas sinds kort actief op de spaarmarkt. Moeten spaarders bij NIBC nu vrezen voor hun spaargeld?

De affaire heeft echter nog wel een staartje. Zondagnacht werd er ‘gelekt’  dat er maandag een persconferentie zou komen inzake DSB (zie ook hier). Het lijkt erop, maar nu speculeer ik, dat de afwijzing van de rechter voor de ambtenaren van DNB als een verrassing kwam. Gevolg was wel dat maandag de uitstroom weer op gang kwam (vind je het gek na Fortis?). Vervolgens kon de rechter niet meer terug en werd de noodverordering alsnog toegekend.

Hoe verder?

Het deposito-garantiesysteem beschermt spaarders tot 100.000 euro. Het saldo daarboven loopt gevaar, evenals de achtergestelde deposito’s. De gedupeerden van de hypotheek/woekerpolis, die net een regeling hadden getroffen, zijn weer terug bij af. Het is op dit moment niet duidelijk hoe Lakeman zijn uitspraak gaat waarmaken dat een faillisement van DSB in het belang van de gedupeerden is. Voor de mensen die een betaalrekening hebben bij DSB, en dat zijn ook consumenten, treedt een lastige periode aan. Zij kunnen niet aan hun geld komen.

Hoe er ook gedacht kan worden over de ‘praktijken’ van DSB, het failliet gaan van DSB lijkt in niemands voordeel.

Lees ook:Vele belangengroepen rondom boedel DSB: heeft het zin?
Lees ook:Consumenten waren gewaarschuwd voor ‘leed-stichtingen’
Lees ook:TOM Broker wint rechtszaak van Euronext
Lees ook:Gemeenten en overheden hadden ook miljoenen uitgeleend
Lees ook:Binck bank koopt Alex