Gisteren is de parlementaire commissie de Wit gestart met de vraaggesprekken (verhoren mag niet worden gezegd) over de oorzaken van de kredietcrisis. De commissie zal de komende 3 weken praten met bankiers, wetenschappers en andere personen die een bijdrage zouden kunnen leveren aan dit debat.
Ik heb er met enige spanning naar uit gekeken, maar ben helaas zeer teleurgesteld in de eerste dag. Bewust heeft het parlement niet-financiele deskundigen uit de kamer geselecteerd omdat men bang was voor een debat tussen ingewijden, die mogelijkerwijs aan ‘ tunnelvisie’ zouden kunnen lijden.
Nu is het tegenovergestelde geschied. De vragen zijn keurig voorgekookt en worden min of meer van het papier afgelezen. Door het gebrek aan kennis van de materie is er geen sprake van scherpe ondervragingen. De ondervragers kunnen niet of nauwelijks alert reageren op een antwoord en dit maakt de sessie tot een zouteloze, maar ook tenenkrommende gebeurtenis.
Vel ik een te hard oordeel? Denk het niet. Ik zit na dag 1 met een massa vragen. Een kleine bloemlezing.
De eerste spreker was de baas van het CPB, Teulings. Deze persoon heeft midden in de crisis een boek geschreven over het feit dat deze crisis de ‘ grote crisis’ zou zijn en heeft ons allemaal de stuipen op het lijf gejaagd. De commissie heeft niet het bestaansrecht van het CPB ter discussie gesteld, hoewel Teulings daar zelf een voorzet toe gaf.
Na Teulings kwam hoogleraar van Wijnbergen. Zoals we van hem gewend zijn, nam hij geen blad voor de mond en gaf een goed college. Hij gaf aan dat DNB veel steken heeft laten vallen in het toezicht op de banken (terloops kwam ook Icesave ter sprake, hij had geen goed woord over voor DNB). Naar zijn mening heeft de beloningsstructuur in de dealingrooms ervoor gezorgd dat er producten werden gemaakt die vervolgens tot de crisis hebben geleid. Naast de toezichthouders legde hij terecht de schuld bij de ‘ dubbelrol’ van de Rating-agencies. Ik was het voor een belangrijk deel met hem eens (laat beleggers voortaan de Rating-agencies betalen). Vond het jammer dat de commissie niet doorvroeg toen van Wijnbergen aangaf dat bij DSB de lage default-ratio’s een teken aan de wand had moeten zin. Hoezo? Wellicht had DSB een goed risicomanagementsysteem (later zou Bruggink van RABO zeggen dat RABO ook een lage default-ratio heeft).
Ook had ik graag de vraag aan de professor gesteld hoe het toch mogelijk is dat banken nu al weer zoveel geld verdienen. Is er voldoende competitie aanwezig zodat excessieve winsten door de markt kunnen worden afgeroomd (zoals bekend ziet Wellink liever geen nieuwe toetreders).
Vervolgens kwam Ruding (wie kent hem niet: bij AMRO baas van zakenbankieren, later minister van financiën en daarna in Board van Citi-group, een van de grootste banken ter wereld en zwaar debet aan de huidige crisis). De commissie, met name kamerlid Schippers die blijk gaf een echte leek te zijn op financieel gebied, gaf vrij baan aan Ruding en durfde of kon geen weerwoord geven.
Wat is de visie van Ruding op bankverzekeren (Citi was grote bankverzekeraar), hij deed het echtter voorkomen alsof de banken dit niet wilden (?). Wat was zijn visie op de enorme bonussen die Citi betaalde? Ruding trof geen blaam, hij was in 2003 al weg bij Citi (ja, maar problemen waren toen al zichtbaar). Op de vraag of kleine banken beter toegerust zijn dan grote banken, kwam hij er mee weg dat er in de VS meer dan 100 kleine banken failliet zijn gegaan (ja, maar wel op totaal van 10.000). Waarom niet gevraagd naar cijfermatige onderbouwing? Ruding wil geen splitsing van retail/commercial banking en zakenbankieren. Hier had de commissie moeten doorvragen, want naar mijn mening ligt hier de sleutel om in de toekomst problemen te voorkomen.
Tot slot de CFO van RABO Bruggink, het heilige boontje van de bankenklas. Geen vraag van de commissie over de ‘ opmaathypotheek’ (mensen gingen beleggen, maar dachten te sparen). Bruggink kreeg alle ruimte om uit te leggen dat RABO Triple A is en dat de mogelijke verlaging niets voorstelt (blijkbaar nu geen kwaad woord over de Rating-agencies!). En waarom vroeg de commissie niet door toen Bruggink zei dat ‘ goede mensen’ wegliepen omdat de bonussen te laag zijn. Welke activiteiten moesten worden gestopt. Wellicht zijn het taken die de RABO ook liever niet meer wilde ondernemen, het bleef nu hangen. Voor welke activiteiten, personen zou RABO eigenlijk bonussen willen betalen? Hoe is de variabele beloning bij RABO geregeld?
RABO staat volgens Bruggink aan de goede kant en is gekant tegen banken met exorbitante bonussen. Waarom vroeg de commissie niet of RABO nog zaken doet met deze verderfelijke banken, die volgens Bruggink alweer ondoorzichtige producten maken. Helaas werd er ook niet echt ingegaan op de vraag of het cooperatieve model van RABO versus beursgenoteerde banken de voorkeur verdient.
Kortom, vragen genoeg. Laten we hopen dat de commissie nog even moest inkomen en nu echt van start gaat.
(P.S. volgende week P.P. de Vries aan het woord. Ik verwacht vuurwerk).
Lees ook:Morgen begint de commissie de Wit aan haar werk
Lees ook:Tweede ronde commissie de Wit van start (verslag dag 1): Ruding,De Neree, Vendrik, Schmittmann
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 4):Bruggink, Ter Haar, Staal
Lees ook:‘graaispaarders’ opgelet
Lees ook:Wie kaatst moet de bal verwachten