De AFM heeft een leiddraad ontwikkeld voor de toepassing van provisieregels bij financiële dienstverleners. Provisies van derden moeten de kwaliteit van de dienstverlening -bemiddelen of adviseren- ten goede komen. En deze provisies mogen geen afbreuk doen aan de verplichting van de financiële dienstverlener om zich in te zetten voor de belangen van de cliënt. De AFM geeft, mede aan de hand van voorbeelden, handvatten voor het toepassen van deze nieuwe regels voor passende provisie.
De AFM verwacht dat financiële dienstverleners met deze leiddraad in de hand hun provisiestructuren kritisch tegen het licht gaan houden, want zij verwacht dat niet alle provisies zullen voldoen aan de wettelijke norm. De belangrijkste onderwerpen uit de leidraad zijn:
1. de aanbieder en de tussenpersoon zijn beiden verantwoordelijk voor het naleven van de regels
2. provies moeten eerst worden getoetst aan de regels. Als een provisie hieraan voldoet moet deze transparant worden gemaakt voor de client. Het alleen transaparant maken van provisies is dus niet voldoende
3. met behulp van vijf indicatoren kunnen financiele dienstverleners bepalen of sprake is van een passende provisie
4. de provisie moet een evenwichtige relatie hebben met de kosten die worden gemaakt en de inspanning die wordt geleverd
5. de nieuwe regels geleden voor bestaanden en nieuwe provisieafspraken
6. sinds 1 januari 2009 zijn omzetgerelateerde provisies niet langer toegestaan
Belangrijk is dat de provisies niet alleen zichtbaar gemaakt moeten worden, maar ook getoetst moeten gaan worden aan de regels. Hierbij springen een aantal zaken in het oog.
Zo schrijft de AFM dat in de ideale situatie een tussenpersoon helemaal geen provisie meer ontvangt van de aanbieder maar alle kosten direct in rekening brengt aan de consument. De AFM doelt hierbij met name op de afsluitprovisies bij complexe producten als hypotheken. Hoewel beleggingsondernemingen vallen onder een ander regiem dat op Europees niveau wordt bepaald (MIFID) wil de AFM wil zoveel mogelijk beide regiems op een lijn brengen.
Het zou dan ook van toepassing kunnen worden verklaard op de ‘kick backs’ die effectendienstverleners krijgen van aanbieders van beleggingsfondsen. Deze kick backs zijn (1) niet zichtbaar en (2) worden zeker niet een-op-een doorgegeven.
De AFM wijst verder op het feit dat provisies niet meer omzetgerelateerd mogen zijn. Dit is voor veel consumenten al veel langer een doorn in het oog. Weinig consumenten snappen de ratio dat voor het afsluiten van een hypotheek van zeg eens 200.000 twee maal zoveel provisie moet worden betaald als voor het afsluiten van een hypotheek van 100.000 euro. Ook bij de effectendienstverlening isz’n ‘rariteit’ te vinden. Zo neemt het bewaarloon toe als de koersen stijgen en de effectenportfeuille in waarde toeneemt (overigens neemt bewaarloon ook af), zonder dat de financiele instelling een extra inspanning doet.
De leiddraad van de AFM is een zeer goede stap in de goede richting. De ‘bal ligt nu bij de financiele dienstverlener’ schrijft de AFM. Het is te hopen dat de AFM scherp gaat toezien op de naleving.
Lees ook:He, he, nu het op teletekst staat, zal het wel waar zijn: overal hoge provisies koopsommen
Lees ook:Het KIFID (klachteninstituut financiele instellingen) moet beter communiceren
Lees ook:Bij provisie gaat het eerst om begrijpelijkheid en keuzevrijheid, daarna over hoogte en vorm
Lees ook:Bittere champagne voor tussenpersonen (BNR column 12 november 2012)
Lees ook:Groenink zegt dat 20 miljard voor ABN AMRO het maximaal haalbare is! Ik zeg: dat wordt minder