De laatste dag over de grote dossiers uit 2008. Morgen zien wij twee sprekers over de (mogelijke) lessen, maar vandaag mochten Balkenende en Wellink hun licht laten schijnen over de overname van ABN AMRO en FNB.
Eerst maar eens Balkenende. Het Financiele Dagblad had echt de allerbeste samenvatting van de ondervraging: “In Bos We Trust”. Echt, treffender kan het niet gezegd worden!
Bos had de regie en niet de Regiegroep die in het leven was geroepen. Dit alles overigens met volledig instemming van Balkenende. Het verhoor was verder nauwelijks de moeite waard. Ik heb niets niets gehoord.
Wat betreft de koopprijs van 16,8 miljard voor ABN AMRO/FBN voer Balkenende 100% op Bos en in de ‘ruzie’ met DNB over wel of niet overnemen van de ALT-A koos Balkenende voor Bos. Uiteindelijk heeft Balkenende de deal met Leterme afgemaakt en wel binnen 15 minuten. Balkenende: ”de Belgen vroegen 24 miljard; ik heb toen vrij ongezouten laten weten wat ik daarvan vond; waarom geen 17 miljard (vraagt de commissie drie keer), waarom 16,8? we vonden 17 teveel”. Ook Balkenende wist niets van een afboeking van 6,5 miljard die later nog zou komen.
De laatste ondervraagde op donderdag was Wellink en dit maal over ABN AMRO. Het zou een hele, hele lange zit worden en eerlijk gezegd, we hebben niets opgestoken. Wellink heeft teveel dossierkennis en zoals de Commissie opmerkte ‘een geheugen als een olifant’.
Bovendien was zijn thema “ik wist het niet en kon het niet weten”. In deze column probeer ik Wellink’s argumenten te ondergraven. Ook in een uitzending van Pauw & Witteman heb ik in een debat geprobeerd Wellink’s rol als toezichthouder in een breder kader te plaatsen. Natuurlijk, de systeemcrisis kwam voor velen als een verrassing, maar mijn stelling is dat nu juist de toezichthouder de uitzondering moet zijn en dit soort zaken wel moet zien aankomen (er waren vele signalen) en op tijd maatregelen moet nemen.
Ook na het verhoor bleef bij mij de indruk achter dat DNB veel te dicht op de banken zat (ik weet het: dat is de taak van DNB) en soms daardoor soms niet al te streng optrad. Het verhoor van Wellink van vandaag ging over ABN AMRO. Wellink heeft in dit dossier wel vanaf het begin gewaarschuwd dat het opbreken van een systeembank grote risiso’s met zich meebracht. Wellink nam soms geen blad voor de mond. Hij gaf aan dat hij zich vergist had in de soliditeit van RBS. En ook dat hij niet gezien had dat er bij ABN AMRO Londen in het handelsboek verliezen zaten van 17 miljard. Helaas ging de commissie hier niet verder op in. Het is voor mij een raadsel dat dit kon gebeuren en dat Wellink er mee weg kwam.
Wellink neemt een ambivalent standpunt inzake het hoofdtoezichthouderschap. Want DNB was de voornaamste toezichthouder op ABN AMRO in londen en op ING in de VS, maar heeft in beide dossiers de grootste verliezen niet gezien. Toch stelt hij dat BNP paribas ABN AMRO niet mocht overnemen omdat dan het toezicht van DNB op ABN AMRO van een lagere orde zou zijn (tsja). En dus mocht BNP Paribas geen overname doen (“nu niet, straks”).
De commissie ging lang en diepgaand in op de case van de verdwenen 6,5 miljard. Zij kwam niet verder. Ook Wellink ging er van uit dat de spreadsheets klopten: in de 16,8 miljard zou alles moeten zitten. Hij vraagt de commissie om een onderzoek te doen en dan met name adviseur Lazard op te roepen.
Gedurende de verhoren is gebleken dat er een fundamenteel verschil van mening is tussen DNB en MvF over de wijze waarop steun moet worden gegeven aan banken. Het ministerie vond dat het overnemen van slechte leningen niet kon en dat kapitaalssteun met flinke winst zou moeten terugkomen, zelfs als dit de banken in een lastig parket zou kunnen brengen ( Gerritse: banken moeten op de blaren zitten).
Wellink zou op een gegeven moment zelfs Balkenende gebeld hebben om de klagen over de harde houding van Bos en zijn ambtenaren. Balkenende kon het zich allemaal niet herinneren en ook Wellink ontkende in het eerste verhoor. Vandaag kwam hij er ‘een beetje’ op terug. Hij had wel met Balkenende gesproken, maar ‘over een geheel ander onderwerp’ en toen was dit onderwerp ook toevallig te sprake gekomen. U mag uw eigen oordeel vellen!
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 17): Zalm, Wellink
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 12): Schilder
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 16): Brouwer, Hommen, Ter haar
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 2): Kloosterman, Vermeij, Tang
Lees ook:Commissie de Wit (verslag dag 10): Houbem, Ollengren, Wilders